Jak zaparzyć perfekcyjne espresso w ekspresie kolbowym?

1. Wybór odpowiednich ziaren kawy do espresso

Kawa espresso to intensywny napój, w którym każdy niuans smaku jest łatwo wyczuwalny. Dlatego wybór ziaren ma ogromne znaczenie dla uzyskania idealnej filiżanki.

• Jakość ziaren: Najlepsze espresso uzyskasz z wysokiej jakości ziaren arabiki lub mieszanki arabiki i robusty. Ziarna arabiki charakteryzują się łagodniejszym, bardziej złożonym smakiem, natomiast robusta dodaje intensywności i kremowej pianki (crema). Warto wybierać świeżo palone ziarna, najlepiej palone nie później niż miesiąc przed parzeniem.
• Stopień palenia: Do espresso najlepiej nadają się ziarna o średnim lub ciemnym stopniu palenia, które podkreślają głębię smaku i zapewniają bogaty aromat. Średnie palenie zachowuje więcej naturalnych nut owocowych i kwiatowych, natomiast ciemniejsze palenie wprowadza nuty czekolady i karmelu, idealne dla klasycznego espresso. Aby zapoznać się z najlepszymi kawami do espresso, odwiedź kategorię kawa do espresso w naszym sklepie.
• Świeżość: Co prawda kawa im świeższa, tym lepsza, jednak w przypadku kawy do espresso, najlepiej aby ziarna miały minimum 1-2 tygodni od daty palenia. Zbyt świeża kawa będzie miała w sobie jeszcze dużo dwutlenku węgla, który spowoduje, że espresso będzie nam się mocno pienić. Najlepszy efekt uzyskamy na ziarnach, które będą między 2 a 8 tygodniem od wypalenia.

2. Przygotowanie ekspresu kolbowego

Aby uzyskać perfekcyjne espresso, należy zadbać o odpowiednie przygotowanie ekspresu.

• Czyszczenie: Przed przystąpieniem do parzenia espresso upewnij się, że ekspres jest czysty. Pozostałości starej kawy mogą wpłynąć na smak naparu.
• Nagrzewanie: Ekspres kolbowy powinien być odpowiednio nagrzany przed rozpoczęciem parzenia. Zazwyczaj trwa to około 10-15 minut. Należy również nagrzać filiżanki, aby napój utrzymał odpowiednią temperaturę przez dłuższy czas.

3. Mielenie kawy do espresso – jak wpływa na czas ekstrakcji i smak?

Mielenie kawy jest jednym z najważniejszych etapów w procesie przygotowania espresso, ponieważ bezpośrednio wpływa na czas ekstrakcji i smak naparu. W zależności od tego, jak drobno lub grubo zmielona jest kawa, zmienia się sposób, w jaki woda przepływa przez zmielone ziarna, co ma kluczowe znaczenie dla ostatecznego efektu.

• Zbyt drobne mielenie: Kawa zmielona zbyt drobno może spowodować, że woda przepływa przez kawę zbyt wolno, co prowadzi do dłuższego czasu ekstrakcji. W efekcie espresso staje się przeekstrahowane – gorzkie, z nieprzyjemnym, cierpkim posmakiem. Ekstrakcja trwa wtedy dłużej niż 35 sekund.

• Zbyt grube mielenie: Z kolei zbyt grubo zmielona kawa sprawia, że woda przepływa zbyt szybko, co skutkuje niedostateczną ekstrakcją. Takie espresso jest słabe, wodniste, kwaśne, z brakiem głębi smaku. Ekstrakcja w takim przypadku trwa poniżej 20 sekund.

• Optymalne mielenie: Do espresso należy stosować średnio drobne mielenie, które zapewnia idealny czas ekstrakcji wynoszący od 25 do 30 sekund. Taki czas pozwala na uzyskanie bogatego smaku, zbalansowanego między słodyczą, kwasowością i goryczką, oraz stworzenie gęstej, złotej pianki (crema).

Jak dobrać odpowiednie mielenie?

• Jeśli czas ekstrakcji wynosi mniej niż 20 sekund, oznacza to, że kawa jest zmielona zbyt grubo – należy ją zmielić drobniej.
• Gdy czas ekstrakcji przekracza 35 sekund, kawa jest zmielona zbyt drobno – należy dostosować młynek, aby zmielić kawę grubiej.

Pamiętaj, że nawet niewielkie zmiany w stopniu mielenia mogą mieć duży wpływ na smak espresso. Dlatego warto eksperymentować, aby znaleźć idealną grubość mielenia dostosowaną do rodzaju ziaren, wilgotności powietrza i innych czynników zewnętrznych.

"dla dozy 18g kawy, powinniśmy celować w uzysk 36g gotowego espresso, które powinno się zaparzyć w czasie 25-30 sekund"

 

4. Właściwe dozowanie i tampowanie kawy

• Dozowanie: Standardowa porcja espresso to 8-10 gramów kawy na pojedyncze espresso i 16-20 gramów na podwójne. Ilość gramów jaką zastosujemy zależna jest w dużej mierze od wielkości sitka jakim dysponujemy. Kawy w sitku nie może być ani za mało, ani za dużo.
• Tampowanie: Tampowanie to proces ubijania kawy w kolbie. Ważne jest, aby kawa była równo i mocno ubita, co zapewni równomierną ekstrakcję. Optymalna siła tampowania to około 15-20 kg nacisku. Po ubiciu kawa powinna być gładka i jednolita, a przestrzeń od krawędzi sitka do poziomu ubitej kawy powinna wynosić około 5mm.

5. Ekstrakcja espresso – kluczowy moment

• Czas ekstrakcji: Idealny czas ekstrakcji podwójnego espresso wynosi około 25-30 sekund. Zbyt krótka ekstrakcja sprawi, że kawa będzie niedoparzona i kwaśna, natomiast zbyt długa ekstrakcja spowoduje gorzki smak.
• Uzysk: Oznacza ilość gramów uzyskanego naparu. Proporcja wyjściowa dla espresso to 1:2, gdzie 1 oznacza dozę, a 2 oznacza uzysk. Przykładowo dla dozy 18g kawy, powinniśmy celować w uzysk 36g gotowego espresso, które powinno się zaparzyć w czasie 25-30 sekund. 
• Ciśnienie: Espresso powinno być zaparzane pod ciśnieniem 9 barów, co jest standardem w większości ekspresów kolbowych. Prawidłowe ciśnienie zapewnia równomierne przepływanie wody przez kawę, wydobywając z niej pełnię smaku.
• Temperatura wody: Woda używana do zaparzania espresso powinna mieć temperaturę około 90-96°C. Zbyt gorąca woda może spalić kawę, a zbyt chłodna nie wyciągnie z niej pełni aromatów.

6. Cechy idealnego espresso

• Crema: Prawdziwe espresso powinno być pokryte grubą warstwą pianki, zwanej crema. Jej kolor powinien być złoto-brązowy, a konsystencja gęsta i kremowa. Crema świadczy o dobrze przeprowadzonej ekstrakcji. Warto jednak pamiętać, że na grubość cremy wpływ ma nie tylko sam proces parzenia, ale również gatunek kawy oraz jej świeżość. Kawy z dodatkiem robusty w składzie, będą wytwarzać większą ilość pianki, niż 100% Arabica. Grubszą warstwę kremy uzyskamy również na kawach świeżo palonych - im starsza kawa, tym cremy będzie mniej. 
• Aromat i smak: Dobrze zaparzone espresso powinno mieć intensywny aromat, z wyraźnymi nutami czekolady, orzechów, owoców lub kwiatów – w zależności od rodzaju ziaren. Smak powinien być zbalansowany, z wyczuwalną słodyczą, goryczką i delikatną kwasowością.

7. Drobne detale, które robią różnicę

• Woda: Jakość wody ma ogromny wpływ na ostateczny smak espresso. Warto używać wody filtrowanej, aby uniknąć osadów i chloru, które mogą wpłynąć na smak kawy.
• Regularna konserwacja ekspresu: Regularne czyszczenie ekspresu, w tym odkamienianie, gwarantuje jego prawidłowe działanie i poprawia jakość naparu.
• Akcesoria: Jeśli chcesz dopracować swoje espresso, warto również zainwestować w odpowiednie narzędzia. W artykule Perfekcyjne espresso - sprzęt i akcesoria znajdziesz szczegółowy przewodnik na temat przyrządów, które pomogą Ci osiągnąć jeszcze lepsze rezultaty. 

Podsumowanie

Zaparzenie perfekcyjnego espresso w ekspresie kolbowym to proces wymagający uwagi i precyzji. Kluczowe znaczenie mają nie tylko świeże, wysokiej jakości ziarna, ale także odpowiednie przygotowanie ekspresu, prawidłowe mielenie, tampowanie oraz kontrola czasu i temperatury. Pamiętając o tych zasadach, możesz cieszyć się filiżanką aromatycznego, perfekcyjnego espresso każdego dnia.